دبیرخانه زبان و ادبیات فارسی آموزش‌وپرورش با انتشار اطلاعیه‌ای رسمی، رویه جدید طراحی سوالات مرتبط با بخش اشعار حفظی در امتحانات فارسی پایه‌های دهم، یازدهم و دوازدهم را اعلام کرد.
طبق این دستورالعمل، قرار است از این پس تنها یک نمره به «حفظ شعر» اختصاص یابد و این یک نمره مشخصاً از اشعار نیم‌سال دوم انتخاب خواهد شد.
در این اطلاعیه تأکید شده است که بر اساس شیوه‌نامه جدید، طراحان سوال موظف‌اند سوال مربوط به حفظ اشعار را تنها از میان اشعار تعیین‌شده برای حفظ در نیم‌سال دوم انتخاب کنند.
این در حالی است که تا پیش از این، امکان طرح سوال از اشعار هر دو نیم‌سال برای نمره حفظی وجود داشت و این تغییر، نوعی هدفمند کردن فرآیند مطالعه دانش‌آموزان در ماه‌های پایانی سال تحصیلی محسوب می‌شود.
پاسخ منفی است! یکی از سوالاتی که ذهن بسیاری از دانش‌آموزان، دبیران و حتی اولیای دانش‌آموزان را درگیر خود کرده، این است که با تمرکز بر اشعار نیم‌سال دوم برای نمرات حفظی، تکلیف اشعار حفظی نیم‌سال اول چه می‌شود؟ آیا این اشعار به‌طور کامل از چرخه امتحانات نهایی حذف شده‌اند؟
پاسخ این پرسش در ادامه اطلاعیه دبیرخانه داده شده است: خیر، اشعار نیم‌سال اول همچنان نقش مهمی در بدیگر خش‌های این امتحانات خواهند داشت.
به‌صورت جزئی‌تر، بخش‌هایی مانند معنی واژگان، املای کلمات، تاریخ ادبیات و درک مفهوم شعر همچنان از کل مجموعه اشعار حفظی کتاب فارسی، یعنی هم نیم‌سال اول و هم نیم‌سال دوم، طرح خواهند شد.
به عبارت دیگر، اگرچه برای نمره حفظ کردن شعر، فقط اشعار نیم‌سال دوم مطرح می‌شوند، اما برای دیگر سوالات مرتبط با شعر، دانش‌آموز باید تسلط کامل بر تمامی اشعار کتاب داشته باشد.
این نکته به‌ویژه برای دانش‌آموزانی اهمیت دارد که قصد دارند در امتحانات نهایی نمره بالایی کسب کنند؛ با توجه به [ضریب دروس امتحان نهایی] در رشته‌های مختلف، درس فارسی سهم قابل توجهی در معدل نهایی آن‌ها دارد.
هدف اصلی از این تصمیم، کاهش فشار ناشی از حجم بالای اشعار برای حفظ کردن در ایام نزدیک به امتحانات است. با مشخص کردن محدودیت زمانی (نیم‌سال دوم) برای طرح سوالات حفظی، دانش‌آموزان می‌توانند با تمرکز و برنامه‌ریزی دقیق‌تری مطالعه کنند.
از سوی دیگر، باقی ماندن اشعار نیم‌سال اول در سایر بخش‌های امتحان، به حفظ تعادل آموزشی و اهمیت دادن به کل محتوای درسی کمک می‌کند.
پس از انتشار این اطلاعیه، بسیاری از معلمان زبان و ادبیات فارسی این تصمیم را گامی مثبت در جهت استانداردسازی امتحانات دانسته‌اند. به عقیده آنان، تمرکز بر اشعار نیم‌سال دوم برای نمره حفظی، باعث نظم بیشتر در برنامه درسی می‌شود و از سردرگمی دانش‌آموزان هنگام مرور اشعار جلوگیری می‌کند.
دانش‌آموزان نیز استقبال نسبی از این تغییر را نشان داده‌اند، چرا که این شیوه‌نامه بار مطالب حفظی امتحان را کاهش داده و مسیر مشخص‌تری برای مطالعه فراهم کرده است.
با این حال، برخی دانش‌آموزان معتقدند که اطلاع‌رسانی درباره نقش اشعار نیم‌سال اول در سایر بخش‌ها باید با شفافیت بیشتری انجام شود تا موجب سوء‌برداشت نشود.
در نهایت، بدیهی است که بخش اشعار حفظی همچنان یکی از ارکان اصلی امتحانات فارسی باقی خواهد ماند. اگرچه تنها یک نمره به حفظ شعر اختصاص می‌یابد و آن‌هم از نیم‌سال دوم انتخاب می‌شود، اما برای سایر مباحث امتحانی همچون معانی، املا و درک مفاهیم، آشنایی کامل با همه اشعار الزامی است.
بنابراین به دانش‌آموزان توصیه می‌شود ضمن تمرکز بر اشعار نیم‌سال دوم برای نمره حفظی، اشعار نیم‌سال اول را نیز با دقت مرور کرده و آن‌ها را از منظر مفهومی و زبانی مورد بررسی قرار دهند.
برای اطلاعات بیشتر، می‌توانید به سایت رسمی وزارت آموزش و پرورش مراجعه کنید و جزئیات شیوه‌نامه‌های درسی را مشاهده نمایید.
